Gia Đình Âm Nhạc Strauss - Giai Thoại Giữa Cha và Con Trong Lịch Sử Âm Nhạc Áo
Trong lịch sử âm nhạc thế giới, không nhiều gia đình để lại dấu ấn đậm nét như nhà Strauss – nơi mà cả cha lẫn con đều là thiên tài, nhưng lại mang trong mình một mối quan hệ phức tạp: vừa là máu mủ, vừa là đối thủ trên chính sân khấu nghệ thuật.
Johann Strauss I (1804–1849) là người đặt nền móng cho điệu waltz Vienna, nổi tiếng với bản Radetzky March – một tác phẩm thường vang lên đầy hào hứng kết thúc buổi hòa nhạc năm mới ở Vienna. Là một nhạc sĩ thành công, ông lại không muốn con trai mình theo nghiệp nhạc, mà hy vọng Johann Strauss II sẽ có một nghề nghiệp “ổn định” hơn.
Nhạc sĩ Johann Strauss I
Nhưng trái tim của cậu bé Johann Strauss II lại không dành cho toán học hay ngân hàng – mà thuộc về âm nhạc. Mặc dù bị cấm học nhạc, cậu vẫn âm thầm luyện tập violin và sáng tác trong bí mật, với sự hỗ trợ lặng lẽ từ mẹ.
Khi người cha không muốn con trai trở thành nhạc sĩ – thì số phận lại sắp đặt để con trai trở thành người kế tục và vượt qua cha mình.
Năm 1844, Johann Strauss II ra mắt buổi hòa nhạc đầu tiên – cũng là thời điểm chính thức bước vào “cuộc đối đầu nghệ thuật” với cha. Trong suốt những năm sau đó, Vienna có hai dàn nhạc mang tên Strauss: “Strauss cha” và “Strauss con”, cạnh tranh nhau từng buổi biểu diễn, từng buổi vũ hội. Giới thính giả thì chia làm hai phe: những người ưa nét mạnh mẽ, quân nhạc của cha – và những tâm hồn lãng mạn, say mê valse ngọt ngào của con.
Thật trớ trêu, mãi đến sau khi Johann Strauss I qua đời (1849), Strauss II mới có thể hợp nhất hai dàn nhạc và bắt đầu thời kỳ rực rỡ trong sự nghiệp, vươn lên trở thành “Vua của điệu Waltz”.
Nhạc sĩ Johann Strauss II
Câu chuyện giữa cha và con nhà Strauss không chỉ là bi kịch của tài năng bị ngăn trở, mà còn là minh chứng cho sự kế thừa và vượt lên số phận – nơi mà âm nhạc cuối cùng vẫn là tiếng nói hòa giải.
Ngày nay, trong mỗi buổi hòa nhạc đầu năm tại Vienna, người ta vẫn nghe vang lên Radetzky March của cha – và The Blue Danube của con – như một lời tri ân đến hai thế hệ Strauss, hai thiên tài đã cùng nhau viết nên chương huy hoàng của văn hóa Áo bằng chính những giai điệu bất tử.
Với mong muốn đưa công chúng Việt Nam đến gần hơn với những giá trị văn hóa đặc sắc của nước Áo, Hội Hữu nghị Việt Nam – Áo xin trân trọng giới thiệu loạt bài viết chuyên đề về cuộc đời và di sản của Johann Strauss II – biểu tượng không chỉ của âm nhạc Áo, mà còn của cả một thời kỳ nghệ thuật châu Âu. Thông qua những giai thoại, tác phẩm và bối cảnh lịch sử, chúng tôi hy vọng sẽ giúp độc giả cảm nhận được chiều sâu nghệ thuật cũng như vẻ đẹp tinh thần của nền âm nhạc cổ điển – nơi mà Vienna luôn là trái tim đang ngân vang những giai điệu vượt thời gian.
Bài viết liên quan
“Ägyptischer Marsch” – hành khúc Ai Cập và sự hòa quyện giữa Đông phương và Tây phương trong âm nhạc Strauss
Vào cuối thế kỷ XIX – thời kỳ mà chủ nghĩa phương Đông (Orientalismus) lan rộng trong đời sống nghệ thuật châu Âu – nhiều nhà soạn nhạc đã tìm đến cảm hứng từ những miền đất xa xôi, để khám phá các màu sắc văn hóa ngoài biên giới của chính họ. Johann Strauss II – “ông vua valse” của Vienna – cũng không nằm ngoài dòng chảy ấy. Tác phẩm “Ägyptischer Marsch” (Hành khúc Ai Cập, Op. 335) ra đời năm 1869 chính là minh chứng sống động cho xu hướng hội nhập âm nhạc phương Đông trong hình thức châu Âu điển hình.
“Persischer Marsch” – Hành khúc Ba Tư và biểu hiện của chủ nghĩa phương Đông trong âm nhạc Johann Strauss II
Giữa kho tàng âm nhạc đồ sộ của Johann Strauss II – nhà soạn nhạc vĩ đại gắn liền với sự thăng hoa của nghệ thuật khiêu vũ Vienna thế kỷ XIX – Persischer Marsch (Hành khúc Ba Tư, 1864) nổi bật như một minh chứng sinh động cho sức hấp dẫn sâu rộng của chủ nghĩa phương Đông (Orientalism) trong nghệ thuật châu Âu giai đoạn này. Tác phẩm không chỉ thể hiện khía cạnh đa dạng trong sáng tạo của Strauss, mà còn phản chiếu khát vọng thẩm mỹ thời đại: hướng tới những giá trị huyền bí, xa xôi và lãng mạn từ phương Đông.
“Rosen aus dem Süden” – những đóa hồng phương Nam và bản giao hưởng của tình yêu, thiên nhiên
Trong số những tác phẩm làm nên tên tuổi Johann Strauss II – nhà soạn nhạc được mệnh danh là “ông vua valse” – “Rosen aus dem Süden” (Những đóa hồng phương Nam, 1880) là một vũ khúc đặc biệt, dịu dàng và đầy quyến rũ. Không sôi nổi như “Tritsch-Tratsch-Polka” hay hùng tráng như “Kaiser-Walzer”, bản valse này mở ra một thế giới nội tâm tinh tế – nơi vẻ đẹp của tình yêu, thiên nhiên và những xúc cảm nên thơ thăng hoa trong âm nhạc.
“Tritsch-Tratsch-Polka” – Sống động, dí dỏm – một trong những bản polka được yêu thích nhất mọi thời đại
Trong di sản âm nhạc đồ sộ của Johann Strauss II – nhà soạn nhạc vĩ đại được mệnh danh là “ông vua valse” – “Tritsch-Tratsch-Polka” (1858) nổi bật như một tác phẩm đặc sắc mang đậm tinh thần châm biếm nhẹ nhàng, tươi vui và duyên dáng đặc trưng của văn hóa Vienna thế kỷ XIX.
“Tausend und eine Nacht” (Nghìn lẻ một đêm) – Bản valse mang hồn phương Đông giữa lòng Vienna
Trong kho tàng âm nhạc Áo rực rỡ, nơi những bản valse đã trở thành biểu tượng của một thời đại vàng son, “Tausend und eine Nacht” của Johann Strauss II nổi bật như một viên ngọc mang sắc màu phương Đông – bí ẩn, diễm lệ và đầy mê hoặc.
“Künstlerleben” (Đời nghệ sĩ) – Bức chân dung âm nhạc của một kiếp mộng mơ
Trong đại dương các bản valse của Johann Strauss II, Künstlerleben, sáng tác năm 1867, nổi lên như một viên ngọc thấm đẫm chất trữ tình và suy tưởng – một khúc nhạc phác họa hình ảnh người nghệ sĩ sống giữa thế giới hiện thực và không gian mộng tưởng.
.png)
.png)
