18-07
2025

“Künstlerleben” (Đời nghệ sĩ) – Bức chân dung âm nhạc của một kiếp mộng mơ

Trong đại dương các bản valse của Johann Strauss II, Künstlerleben, sáng tác năm 1867, nổi lên như một viên ngọc thấm đẫm chất trữ tình và suy tưởng – một khúc nhạc phác họa hình ảnh người nghệ sĩ sống giữa thế giới hiện thực và không gian mộng tưởng.

Tác phẩm ra đời cùng năm với An der schönen blauen Donau (Dòng sông xanh), và dù không đạt đến mức phổ biến toàn cầu như người anh em song hành, Künstlerleben lại mang một chiều sâu cảm xúc đặc biệt. Nếu “Dòng sông xanh” mở ra khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ và huy hoàng của Vienna, thì Künstlerleben là sự nội tâm hóa, phản chiếu cuộc sống tinh thần của chính Strauss và giới nghệ sĩ đương thời.

Về mặt cấu trúc, Künstlerleben tuân thủ bố cục valse nhiều phần, với phần mở đầu (Einleitung) thanh thoát và có phần đượm buồn, gợi một không khí đầy suy tư. Năm đoạn valse chính nối tiếp nhau, mỗi đoạn là một biểu cảm riêng biệt – lúc nhẹ nhàng bồng bềnh như giấc mộng, lúc vui tươi rộn ràng như ánh đèn sân khấu, nhưng cũng có những đoạn gợi sự cô đơn thầm lặng – những cảm xúc mà chỉ nghệ sĩ mới thấu hiểu. Phần coda kết lại với sự quy tụ của các chủ đề, tạo cảm giác viên mãn nhưng không ồn ào – như một cái cúi đầu trầm lặng sau đêm diễn.

Về bối cảnh lịch sử, năm 1867 đánh dấu giai đoạn giao thời trong đời sống tinh thần của Đế chế Áo-Hung. Vienna đang trong quá trình chuyển mình mạnh mẽ: từ một kinh đô hoàng tộc sang một trung tâm đô thị – văn hóa hiện đại. Giới nghệ sĩ lúc ấy vừa được tung hô như những ngôi sao sáng, vừa phải vật lộn giữa thị hiếu đại chúng và hoài bão nghệ thuật. Trong dòng chảy ấy, Künstlerleben chính là một tuyên ngôn nhẹ nhàng mà mạnh mẽ về đời sống nghệ sĩ – không phải chỉ là vinh quang, mà còn là khát vọng được cống hiến và được thấu hiểu.

🌟 Nhân dịp kỷ niệm 200 năm ngày sinh Johann Strauss II, Hội Hữu nghị Việt Nam – Áo trân trọng giới thiệu loạt bài chuyên đề về các tác phẩm tiêu biểu của “ông vua valse” – người đã định hình không chỉ âm nhạc khiêu vũ Vienna mà còn biểu tượng hóa nghệ thuật Áo trên trường quốc tế.

Với Künstlerleben, chúng tôi không chỉ mời bạn lắng nghe bằng đôi tai, mà còn bằng trái tim – để thấy rằng âm nhạc không chỉ là thanh âm, mà là một lát cắt của đời sống, một câu chuyện nhân văn vượt thời gian.

Bài viết liên quan

08/08/2025
Champagner-Polka – Bữa Tiệc Sôi Động Trong Âm Nhạc

Trong di sản âm nhạc của Johann Strauss II – “Vua của những điệu Waltz” – “Champagner-Polka” (1858) nổi bật như một minh chứng cho khả năng kết hợp khéo léo giữa nghệ thuật và tinh thần lễ hội. Tác phẩm mang tiết tấu polka nhanh, rộn ràng, với những thủ pháp mô phỏng đầy sáng tạo: tiếng bật nút chai, tiếng sủi bọt li ti của champagne, tất cả được tái hiện bằng màu sắc nhạc cụ phong phú. Âm nhạc ở đây không đơn thuần để nghe hay khiêu vũ, mà còn là một “nghi thức thính giác” khơi dậy cảm giác hân hoan, như đang tham dự một buổi dạ yến xa hoa giữa Vienna thế kỷ XIX.

06/08/2025
Geschichten Aus Dem Wienerwald – Chuyện Rừng Vienna - Thiên Nhiên, Dân Gian Và Nghệ Thuật Hợp Xướng Trong Một Tuyệt Phẩm Waltz Của Strauss

Giữa kho tàng đồ sộ của Johann Strauss II – nhà soạn nhạc vĩ đại được mệnh danh là “vua valse” – bản “Geschichten aus dem Wienerwald” (Chuyện rừng Vienna, 1868) nổi lên như một tác phẩm giao thoa hoàn hảo giữa chất trữ tình thiên nhiên và tinh thần dân gian Áo. Đây là một trong những sáng tác hiếm hoi của Strauss kết hợp phần độc tấu đàn Zither – nhạc cụ truyền thống đặc trưng của vùng núi rừng Áo, được lồng ghép khéo léo vào cấu trúc valse cổ điển.

04/08/2025
“Freuet euch des Lebens” – Hãy Vui Với Cuộc Đời: Khúc Valse Của Niềm Tin Và Ánh Sáng Nhân Văn

Trong di sản huy hoàng của Johann Strauss II – biểu tượng âm nhạc Áo và là “người kể chuyện bằng giai điệu”, bản valse “Freuet euch des Lebens” (Hãy vui với cuộc đời, 1870) vang lên như một bản thánh ca dịu dàng cho tâm hồn. Đây không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật thuần túy, mà còn là lời thì thầm đầy nhân bản gửi tới thế giới: hãy sống, hãy vui, và hãy biết ơn vì chính sự tồn tại mong manh và tươi đẹp này.

31/07/2025
“Unter Donner Und Blitz” – Dưới Sấm Chớp, Vũ Điệu Của Năng Lượng Và Hào Quang Sân Khấu

Trong kho tàng di sản âm nhạc của Johann Strauss II – người được tôn vinh là “ông vua của các điệu nhảy”, “Unter Donner und Blitz” (Dưới sấm chớp, 1868) là một trong những bản polka sôi động và ấn tượng bậc nhất. Ngay từ tựa đề, tác phẩm đã gợi mở một bầu không khí kịch tính và mãnh liệt – như thể người nghe đang bước vào giữa một cơn giông dữ dội, nơi từng nốt nhạc vang lên như tiếng sấm nổ và tia chớp lóe sáng giữa bầu trời nghệ thuật.

30/07/2025
“Ägyptischer Marsch” – hành khúc Ai Cập và sự hòa quyện giữa Đông phương và Tây phương trong âm nhạc Strauss

Vào cuối thế kỷ XIX – thời kỳ mà chủ nghĩa phương Đông (Orientalismus) lan rộng trong đời sống nghệ thuật châu Âu – nhiều nhà soạn nhạc đã tìm đến cảm hứng từ những miền đất xa xôi, để khám phá các màu sắc văn hóa ngoài biên giới của chính họ. Johann Strauss II – “ông vua valse” của Vienna – cũng không nằm ngoài dòng chảy ấy. Tác phẩm “Ägyptischer Marsch” (Hành khúc Ai Cập, Op. 335) ra đời năm 1869 chính là minh chứng sống động cho xu hướng hội nhập âm nhạc phương Đông trong hình thức châu Âu điển hình.

28/07/2025
“Persischer Marsch” – Hành khúc Ba Tư và biểu hiện của chủ nghĩa phương Đông trong âm nhạc Johann Strauss II

Giữa kho tàng âm nhạc đồ sộ của Johann Strauss II – nhà soạn nhạc vĩ đại gắn liền với sự thăng hoa của nghệ thuật khiêu vũ Vienna thế kỷ XIX – Persischer Marsch (Hành khúc Ba Tư, 1864) nổi bật như một minh chứng sinh động cho sức hấp dẫn sâu rộng của chủ nghĩa phương Đông (Orientalism) trong nghệ thuật châu Âu giai đoạn này. Tác phẩm không chỉ thể hiện khía cạnh đa dạng trong sáng tạo của Strauss, mà còn phản chiếu khát vọng thẩm mỹ thời đại: hướng tới những giá trị huyền bí, xa xôi và lãng mạn từ phương Đông.