“Persischer Marsch” – Hành khúc Ba Tư và biểu hiện của chủ nghĩa phương Đông trong âm nhạc Johann Strauss II
Giữa kho tàng âm nhạc đồ sộ của Johann Strauss II – nhà soạn nhạc vĩ đại gắn liền với sự thăng hoa của nghệ thuật khiêu vũ Vienna thế kỷ XIX – Persischer Marsch (Hành khúc Ba Tư, 1864) nổi bật như một minh chứng sinh động cho sức hấp dẫn sâu rộng của chủ nghĩa phương Đông (Orientalism) trong nghệ thuật châu Âu giai đoạn này. Tác phẩm không chỉ thể hiện khía cạnh đa dạng trong sáng tạo của Strauss, mà còn phản chiếu khát vọng thẩm mỹ thời đại: hướng tới những giá trị huyền bí, xa xôi và lãng mạn từ phương Đông.
Trong bối cảnh thế kỷ XIX, khi châu Âu đang chứng kiến làn sóng giao lưu mạnh mẽ với các nền văn hóa Á – Phi, nghệ thuật phương Tây dần nảy nở một tình yêu đặc biệt dành cho “phương Đông tưởng tượng” – một hình ảnh được lý tưởng hóa như cái nôi của vẻ đẹp kỳ lạ, sang trọng và giàu chất thơ. Từ hội họa, văn học đến âm nhạc, chủ nghĩa phương Đông trở thành một nguồn cảm hứng không chỉ thị giác mà còn âm thanh – và Persischer Marsch chính là một nỗ lực nhạc tính để tái hiện thế giới ấy.
Với cấu trúc hành khúc truyền thống phương Tây kết hợp cùng sắc thái hoà âm đậm chất "phương Đông hóa", tác phẩm mở đầu bằng tiết tấu trang nghiêm, vương giả, gợi nhớ không khí cung đình Ba Tư xa xưa. Tuy nhiên, ẩn dưới vẻ ngoài quân nhạc là một dòng chảy tinh tế của sự trang trí âm nhạc, phản ánh sự hòa quyện giữa tính kỷ luật của hành khúc với chất mộng mị, phiêu lãng đặc trưng của cảm hứng phương Đông trong tâm thức châu Âu.
Từ góc nhìn thẩm mỹ, Persischer Marsch không chỉ là một hành khúc “ngoại lai” đơn thuần. Nó còn mang thông điệp về một thế giới đa cực, nơi nghệ thuật vượt qua biên giới ngôn ngữ và địa lý để kiến tạo không gian giao thoa văn hóa. Với Strauss, phương Đông không chỉ là chất liệu trang trí, mà còn là bức gương phản chiếu sự rộng mở của tinh thần nghệ sĩ trước thế giới.
🏺 Trong khuôn khổ chuyên đề tôn vinh Johann Strauss II – tượng đài âm nhạc cổ điển Áo – Hội Hữu nghị Việt Nam – Áo trân trọng giới thiệu Persischer Marsch như một bằng chứng cho tính xuyên văn hóa trong sáng tác của Strauss. Qua bản hành khúc này, ta được mời gọi bước vào một hành trình thẩm mỹ vượt thời gian – nơi phương Đông và phương Tây giao thoa trong sự tôn vinh cái đẹp, cái khác biệt và cái vĩnh cửu của âm nhạc.
Bài viết liên quan
“Unter Donner Und Blitz” – Dưới Sấm Chớp, Vũ Điệu Của Năng Lượng Và Hào Quang Sân Khấu
Trong kho tàng di sản âm nhạc của Johann Strauss II – người được tôn vinh là “ông vua của các điệu nhảy”, “Unter Donner und Blitz” (Dưới sấm chớp, 1868) là một trong những bản polka sôi động và ấn tượng bậc nhất. Ngay từ tựa đề, tác phẩm đã gợi mở một bầu không khí kịch tính và mãnh liệt – như thể người nghe đang bước vào giữa một cơn giông dữ dội, nơi từng nốt nhạc vang lên như tiếng sấm nổ và tia chớp lóe sáng giữa bầu trời nghệ thuật.
“Ägyptischer Marsch” – hành khúc Ai Cập và sự hòa quyện giữa Đông phương và Tây phương trong âm nhạc Strauss
Vào cuối thế kỷ XIX – thời kỳ mà chủ nghĩa phương Đông (Orientalismus) lan rộng trong đời sống nghệ thuật châu Âu – nhiều nhà soạn nhạc đã tìm đến cảm hứng từ những miền đất xa xôi, để khám phá các màu sắc văn hóa ngoài biên giới của chính họ. Johann Strauss II – “ông vua valse” của Vienna – cũng không nằm ngoài dòng chảy ấy. Tác phẩm “Ägyptischer Marsch” (Hành khúc Ai Cập, Op. 335) ra đời năm 1869 chính là minh chứng sống động cho xu hướng hội nhập âm nhạc phương Đông trong hình thức châu Âu điển hình.
“Rosen aus dem Süden” – những đóa hồng phương Nam và bản giao hưởng của tình yêu, thiên nhiên
Trong số những tác phẩm làm nên tên tuổi Johann Strauss II – nhà soạn nhạc được mệnh danh là “ông vua valse” – “Rosen aus dem Süden” (Những đóa hồng phương Nam, 1880) là một vũ khúc đặc biệt, dịu dàng và đầy quyến rũ. Không sôi nổi như “Tritsch-Tratsch-Polka” hay hùng tráng như “Kaiser-Walzer”, bản valse này mở ra một thế giới nội tâm tinh tế – nơi vẻ đẹp của tình yêu, thiên nhiên và những xúc cảm nên thơ thăng hoa trong âm nhạc.
“Tritsch-Tratsch-Polka” – Sống động, dí dỏm – một trong những bản polka được yêu thích nhất mọi thời đại
Trong di sản âm nhạc đồ sộ của Johann Strauss II – nhà soạn nhạc vĩ đại được mệnh danh là “ông vua valse” – “Tritsch-Tratsch-Polka” (1858) nổi bật như một tác phẩm đặc sắc mang đậm tinh thần châm biếm nhẹ nhàng, tươi vui và duyên dáng đặc trưng của văn hóa Vienna thế kỷ XIX.
“Tausend und eine Nacht” (Nghìn lẻ một đêm) – Bản valse mang hồn phương Đông giữa lòng Vienna
Trong kho tàng âm nhạc Áo rực rỡ, nơi những bản valse đã trở thành biểu tượng của một thời đại vàng son, “Tausend und eine Nacht” của Johann Strauss II nổi bật như một viên ngọc mang sắc màu phương Đông – bí ẩn, diễm lệ và đầy mê hoặc.
.png)
.png)
