“Tausend und eine Nacht” (Nghìn lẻ một đêm) – Bản valse mang hồn phương Đông giữa lòng Vienna
Trong kho tàng âm nhạc Áo rực rỡ, nơi những bản valse đã trở thành biểu tượng của một thời đại vàng son, “Tausend und eine Nacht” của Johann Strauss II nổi bật như một viên ngọc mang sắc màu phương Đông – bí ẩn, diễm lệ và đầy mê hoặc.
Ra đời năm 1871, tác phẩm được phát triển từ vở operette Indigo und die vierzig Räuber, lấy cảm hứng từ những câu chuyện kỳ ảo trong “Nghìn lẻ một đêm” – tuyển tập truyện dân gian trứ danh của thế giới Ả Rập. Nhưng dưới bàn tay của Strauss II, những hình tượng đến từ sa mạc, những cung điện Ba Tư, những đêm huyền thoại đầy lời thì thầm và âm mưu, đã được chuyển hóa thành valse – thể loại khiêu vũ mang đậm chất châu Âu, đặc biệt là tinh thần Vienna thế kỷ 19.
Sự kết hợp ấy không đơn thuần là một thử nghiệm âm nhạc. Đó là cuộc đối thoại tinh tế giữa Đông và Tây, giữa dòng chảy văn hóa Ả Rập huyền thoại và nghệ thuật âm thanh cổ điển phương Tây. Trong từng nốt nhạc, người nghe có thể cảm nhận được sự lả lướt của bước nhảy valse hòa quyện với chất u huyền, mộng tưởng – như thể đang cùng Sheherazade lướt qua những đêm kể chuyện, nơi trí tưởng tượng là phương tiện cứu rỗi và cái đẹp là vĩnh cửu.
“Tausend und eine Nacht” không chỉ đưa người nghe lạc vào thế giới cổ tích phương Đông, mà còn chứng tỏ tầm nhìn thẩm mỹ rộng mở của Strauss II – một nhà soạn nhạc Vienna dám mơ mộng vượt khỏi biên giới châu Âu để tìm cảm hứng từ những miền văn hóa xa xôi. Đó là sự “dịch chuyển” trong tư duy sáng tạo, là khúc hát giao thoa giữa những nền văn minh.
Trong thời đại toàn cầu hóa hôm nay, bản valse ấy càng thêm ý nghĩa – như một biểu tượng nghệ thuật của sự kết nối, thấu hiểu và sẻ chia văn hóa vượt qua mọi ranh giới.
Nhân kỷ niệm 200 năm ngày sinh Johann Strauss II (1825–2025), Hội Hữu nghị Việt Nam – Áo trân trọng giới thiệu chuyên đề tôn vinh những kiệt tác âm nhạc của nhà soạn nhạc thiên tài – người đã đưa valse Vienna trở thành biểu tượng nghệ thuật và di sản văn hóa thế giới. Thông qua chuỗi bài viết này, chúng tôi mong muốn lan tỏa giá trị của sự giao thoa văn hóa, đồng thời góp phần bồi đắp tình hữu nghị và sự đồng cảm giữa nhân dân Việt Nam và Cộng hòa Áo.
Bài viết liên quan
“Rosen aus dem Süden” – những đóa hồng phương Nam và bản giao hưởng của tình yêu, thiên nhiên
Trong số những tác phẩm làm nên tên tuổi Johann Strauss II – nhà soạn nhạc được mệnh danh là “ông vua valse” – “Rosen aus dem Süden” (Những đóa hồng phương Nam, 1880) là một vũ khúc đặc biệt, dịu dàng và đầy quyến rũ. Không sôi nổi như “Tritsch-Tratsch-Polka” hay hùng tráng như “Kaiser-Walzer”, bản valse này mở ra một thế giới nội tâm tinh tế – nơi vẻ đẹp của tình yêu, thiên nhiên và những xúc cảm nên thơ thăng hoa trong âm nhạc.
“Tritsch-Tratsch-Polka” – Sống động, dí dỏm – một trong những bản polka được yêu thích nhất mọi thời đại
Trong di sản âm nhạc đồ sộ của Johann Strauss II – nhà soạn nhạc vĩ đại được mệnh danh là “ông vua valse” – “Tritsch-Tratsch-Polka” (1858) nổi bật như một tác phẩm đặc sắc mang đậm tinh thần châm biếm nhẹ nhàng, tươi vui và duyên dáng đặc trưng của văn hóa Vienna thế kỷ XIX.
“Künstlerleben” (Đời nghệ sĩ) – Bức chân dung âm nhạc của một kiếp mộng mơ
Trong đại dương các bản valse của Johann Strauss II, Künstlerleben, sáng tác năm 1867, nổi lên như một viên ngọc thấm đẫm chất trữ tình và suy tưởng – một khúc nhạc phác họa hình ảnh người nghệ sĩ sống giữa thế giới hiện thực và không gian mộng tưởng.
“Máu Vienna” – Bản Valse Của Lịch Sử Và Tinh Thần Dân Tộc
Trong dòng chảy lịch sử âm nhạc Áo, hiếm có một tác phẩm nào mang tính biểu tượng cao như Wiener Blut (tạm dịch: Máu Vienna) của Johann Strauss II. Được sáng tác vào năm 1873 – thời kỳ đỉnh cao của Đế chế Áo-Hung – bản valse này không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật mà còn là một tuyên ngôn âm nhạc về bản sắc Vienna, nơi âm nhạc, xã hội và hoàng tộc cùng hòa quyện trong không gian đô thị rực rỡ và lãng mạn.
“Frühlingsstimmen” – The Song of Rebirth
Khi mùa xuân gõ cửa thành Vienna, không chỉ những cánh đào trong công viên Stadtpark khẽ rung trong nắng sớm, mà cả không gian âm nhạc của thành phố cũng như được tưới tắm bởi một thứ ánh sáng trong trẻo và rạo rực – thứ ánh sáng ấy vang lên qua từng nốt nhạc trong “Frühlingsstimmen” (Tiếng hát mùa xuân, Op. 410) của Johann Strauss II.
.png)
.png)
