“Ägyptischer Marsch” – hành khúc Ai Cập và sự hòa quyện giữa Đông phương và Tây phương trong âm nhạc Strauss
Vào cuối thế kỷ XIX – thời kỳ mà chủ nghĩa phương Đông (Orientalismus) lan rộng trong đời sống nghệ thuật châu Âu – nhiều nhà soạn nhạc đã tìm đến cảm hứng từ những miền đất xa xôi, để khám phá các màu sắc văn hóa ngoài biên giới của chính họ. Johann Strauss II – “ông vua valse” của Vienna – cũng không nằm ngoài dòng chảy ấy. Tác phẩm “Ägyptischer Marsch” (Hành khúc Ai Cập, Op. 335) ra đời năm 1869 chính là minh chứng sống động cho xu hướng hội nhập âm nhạc phương Đông trong hình thức châu Âu điển hình.
“Ägyptischer Marsch” được sáng tác nhân chuyến thăm của Hoàng đế Áo Franz Joseph I tới Ai Cập, và cũng là món quà nghệ thuật gửi tới lễ khánh thành Kênh đào Suez – một biểu tượng vĩ đại của giao thương Đông – Tây. Trong khuôn khổ hành khúc phương Tây chặt chẽ, Strauss đã khéo léo lồng ghép những giai điệu mang âm hưởng Ả Rập: tiết tấu nhấn mạnh, thang âm mang dáng dấp “phương Đông”, và nghệ thuật điều biến tinh tế gợi nên một không gian Trung Đông sống động.
Tác phẩm không đơn thuần là một bản hành khúc cung đình; nó còn là hành trình âm nhạc qua sa mạc và những ốc đảo tưởng tượng, nơi tiếng trống vang vọng như tiếng bước chân lạc đà, và những nét nhạc mềm mại như tấm lụa phương Nam phấp phới trong gió nóng. Qua “Ägyptischer Marsch”, Strauss đã vẽ nên một cầu vồng văn hóa – nơi Vienna hoa lệ gặp gỡ với Cairo huyền bí, tạo nên bản đối thoại không lời giữa hai thế giới tưởng chừng xa cách.
Trong tinh thần kết nối Đông – Tây, Hội Hữu nghị Việt Nam – Áo xin trân trọng giới thiệu “Ägyptischer Marsch” như một biểu tượng nghệ thuật của sự giao lưu văn hóa và khát vọng thấu hiểu lẫn nhau. Bằng âm nhạc, chúng ta không chỉ nghe – mà còn cảm – cảm được nhịp đập của thời đại, của con người, và của những nhịp cầu nối liền các nền văn minh.