“Frühlingsstimmen” – The Song of Rebirth
Khi mùa xuân gõ cửa thành Vienna, không chỉ những cánh đào trong công viên Stadtpark khẽ rung trong nắng sớm, mà cả không gian âm nhạc của thành phố cũng như được tưới tắm bởi một thứ ánh sáng trong trẻo và rạo rực – thứ ánh sáng ấy vang lên qua từng nốt nhạc trong “Frühlingsstimmen” (Tiếng hát mùa xuân, Op. 410) của Johann Strauss II.
Được sáng tác vào năm 1882 – thời kỳ đỉnh cao của chủ nghĩa lãng mạn muộn ở châu Âu – Frühlingsstimmen là một trong những minh chứng rực rỡ cho khả năng dung hợp giữa hình thức âm nhạc cổ điển (valse ba nhịp truyền thống) và diễn ngôn thi ca trữ tình. Tác phẩm không chỉ mở rộng biên giới của vũ nhạc, mà còn nâng giọng nữ soprano lên vị thế của một khí cụ trữ tình, nơi chất giọng không đơn thuần "hát" mà "vẽ" nên những đường nét âm thanh của mùa xuân.
Giữa cấu trúc valse đầy duyên dáng – với đặc trưng là sự lặp lại của các mô-típ giai điệu theo vòng tròn – Strauss lồng ghép phần giọng hát như một chất liệu sống động, mô phỏng tiếng chim non, tiếng suối reo, hay thậm chí cả sự e ấp của những mầm chồi mới nhú. Nhịp điệu không hối hả, mà ẩn chứa một sinh lực nội tại, như sự trỗi dậy thầm lặng nhưng mãnh liệt của thiên nhiên sau giấc ngủ đông dài.
Tác phẩm ban đầu được viết với phần lời của Richard Genée – cộng sự lâu năm của Strauss – mang âm hưởng thi ca đậm chất Đức, ca ngợi vẻ đẹp của sự sống đang trở mình. Tuy nhiên, ngay cả trong phiên bản không lời (thường được trình diễn trong các dạ tiệc mùa xuân hay hòa nhạc mừng năm mới tại Musikverein), Frühlingsstimmen vẫn thuyết phục người nghe bằng tính biểu cảm thuần túy – một thứ “thi ca không lời” (Lyrik ohne Worte) mà chỉ âm nhạc Áo mới có thể truyền tải với độ tinh tế đến vậy.
Trong dòng chảy âm nhạc châu Âu, Frühlingsstimmen có thể được xem như một bức tranh âm thanh đầy chất thơ – nơi con người và thiên nhiên giao hòa qua ngôn ngữ trừu tượng nhưng giàu cảm xúc: âm nhạc. Ở đó, mùa xuân không chỉ đơn thuần là một mùa trong năm, mà còn trở thành biểu tượng của cái đẹp, của sự sống đang hồi sinh, và của những rung cảm tinh tế trong tâm hồn mỗi người nghe – mỗi người cảm nhận nó theo một cách rất riêng.
Gợi ý thưởng thức:
Nghe Frühlingsstimmen do Lucia Popp hoặc Gundula Janowitz trình bày – những giọng ca soprano tiêu biểu của truyền thống thanh nhạc Vienna – sẽ cho phép người nghe cảm nhận được chiều sâu thanh sắc của tác phẩm. Đặc biệt, nên được nghe cùng dàn nhạc Wiener Philharmoniker dưới sự chỉ huy của Willi Boskovsky – người được xem là người gìn giữ tinh thần nguyên bản của âm nhạc Strauss.
Trích đoạn thi ca (bản gốc tiếng Đức):
„Horch, was kommt von draußen rein? / Frühling, Frühling soll es sein!“
(Lắng nghe xem vọng lại từ bên ngoài kia – mùa xuân đấy, mùa xuân đã về!)
Bài viết liên quan
Champagner-Polka – Bữa Tiệc Sôi Động Trong Âm Nhạc
Trong di sản âm nhạc của Johann Strauss II – “Vua của những điệu Waltz” – “Champagner-Polka” (1858) nổi bật như một minh chứng cho khả năng kết hợp khéo léo giữa nghệ thuật và tinh thần lễ hội. Tác phẩm mang tiết tấu polka nhanh, rộn ràng, với những thủ pháp mô phỏng đầy sáng tạo: tiếng bật nút chai, tiếng sủi bọt li ti của champagne, tất cả được tái hiện bằng màu sắc nhạc cụ phong phú. Âm nhạc ở đây không đơn thuần để nghe hay khiêu vũ, mà còn là một “nghi thức thính giác” khơi dậy cảm giác hân hoan, như đang tham dự một buổi dạ yến xa hoa giữa Vienna thế kỷ XIX.
Geschichten Aus Dem Wienerwald – Chuyện Rừng Vienna - Thiên Nhiên, Dân Gian Và Nghệ Thuật Hợp Xướng Trong Một Tuyệt Phẩm Waltz Của Strauss
Giữa kho tàng đồ sộ của Johann Strauss II – nhà soạn nhạc vĩ đại được mệnh danh là “vua valse” – bản “Geschichten aus dem Wienerwald” (Chuyện rừng Vienna, 1868) nổi lên như một tác phẩm giao thoa hoàn hảo giữa chất trữ tình thiên nhiên và tinh thần dân gian Áo. Đây là một trong những sáng tác hiếm hoi của Strauss kết hợp phần độc tấu đàn Zither – nhạc cụ truyền thống đặc trưng của vùng núi rừng Áo, được lồng ghép khéo léo vào cấu trúc valse cổ điển.
“Freuet euch des Lebens” – Hãy Vui Với Cuộc Đời: Khúc Valse Của Niềm Tin Và Ánh Sáng Nhân Văn
Trong di sản huy hoàng của Johann Strauss II – biểu tượng âm nhạc Áo và là “người kể chuyện bằng giai điệu”, bản valse “Freuet euch des Lebens” (Hãy vui với cuộc đời, 1870) vang lên như một bản thánh ca dịu dàng cho tâm hồn. Đây không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật thuần túy, mà còn là lời thì thầm đầy nhân bản gửi tới thế giới: hãy sống, hãy vui, và hãy biết ơn vì chính sự tồn tại mong manh và tươi đẹp này.
“Unter Donner Und Blitz” – Dưới Sấm Chớp, Vũ Điệu Của Năng Lượng Và Hào Quang Sân Khấu
Trong kho tàng di sản âm nhạc của Johann Strauss II – người được tôn vinh là “ông vua của các điệu nhảy”, “Unter Donner und Blitz” (Dưới sấm chớp, 1868) là một trong những bản polka sôi động và ấn tượng bậc nhất. Ngay từ tựa đề, tác phẩm đã gợi mở một bầu không khí kịch tính và mãnh liệt – như thể người nghe đang bước vào giữa một cơn giông dữ dội, nơi từng nốt nhạc vang lên như tiếng sấm nổ và tia chớp lóe sáng giữa bầu trời nghệ thuật.
“Ägyptischer Marsch” – hành khúc Ai Cập và sự hòa quyện giữa Đông phương và Tây phương trong âm nhạc Strauss
Vào cuối thế kỷ XIX – thời kỳ mà chủ nghĩa phương Đông (Orientalismus) lan rộng trong đời sống nghệ thuật châu Âu – nhiều nhà soạn nhạc đã tìm đến cảm hứng từ những miền đất xa xôi, để khám phá các màu sắc văn hóa ngoài biên giới của chính họ. Johann Strauss II – “ông vua valse” của Vienna – cũng không nằm ngoài dòng chảy ấy. Tác phẩm “Ägyptischer Marsch” (Hành khúc Ai Cập, Op. 335) ra đời năm 1869 chính là minh chứng sống động cho xu hướng hội nhập âm nhạc phương Đông trong hình thức châu Âu điển hình.
“Persischer Marsch” – Hành khúc Ba Tư và biểu hiện của chủ nghĩa phương Đông trong âm nhạc Johann Strauss II
Giữa kho tàng âm nhạc đồ sộ của Johann Strauss II – nhà soạn nhạc vĩ đại gắn liền với sự thăng hoa của nghệ thuật khiêu vũ Vienna thế kỷ XIX – Persischer Marsch (Hành khúc Ba Tư, 1864) nổi bật như một minh chứng sinh động cho sức hấp dẫn sâu rộng của chủ nghĩa phương Đông (Orientalism) trong nghệ thuật châu Âu giai đoạn này. Tác phẩm không chỉ thể hiện khía cạnh đa dạng trong sáng tạo của Strauss, mà còn phản chiếu khát vọng thẩm mỹ thời đại: hướng tới những giá trị huyền bí, xa xôi và lãng mạn từ phương Đông.
.png)
.png)
