“Persischer Marsch” – Hành khúc Ba Tư và biểu hiện của chủ nghĩa phương Đông trong âm nhạc Johann Strauss II
Giữa kho tàng âm nhạc đồ sộ của Johann Strauss II – nhà soạn nhạc vĩ đại gắn liền với sự thăng hoa của nghệ thuật khiêu vũ Vienna thế kỷ XIX – Persischer Marsch (Hành khúc Ba Tư, 1864) nổi bật như một minh chứng sinh động cho sức hấp dẫn sâu rộng của chủ nghĩa phương Đông (Orientalism) trong nghệ thuật châu Âu giai đoạn này. Tác phẩm không chỉ thể hiện khía cạnh đa dạng trong sáng tạo của Strauss, mà còn phản chiếu khát vọng thẩm mỹ thời đại: hướng tới những giá trị huyền bí, xa xôi và lãng mạn từ phương Đông.
Trong bối cảnh thế kỷ XIX, khi châu Âu đang chứng kiến làn sóng giao lưu mạnh mẽ với các nền văn hóa Á – Phi, nghệ thuật phương Tây dần nảy nở một tình yêu đặc biệt dành cho “phương Đông tưởng tượng” – một hình ảnh được lý tưởng hóa như cái nôi của vẻ đẹp kỳ lạ, sang trọng và giàu chất thơ. Từ hội họa, văn học đến âm nhạc, chủ nghĩa phương Đông trở thành một nguồn cảm hứng không chỉ thị giác mà còn âm thanh – và Persischer Marsch chính là một nỗ lực nhạc tính để tái hiện thế giới ấy.
Với cấu trúc hành khúc truyền thống phương Tây kết hợp cùng sắc thái hoà âm đậm chất "phương Đông hóa", tác phẩm mở đầu bằng tiết tấu trang nghiêm, vương giả, gợi nhớ không khí cung đình Ba Tư xa xưa. Tuy nhiên, ẩn dưới vẻ ngoài quân nhạc là một dòng chảy tinh tế của sự trang trí âm nhạc, phản ánh sự hòa quyện giữa tính kỷ luật của hành khúc với chất mộng mị, phiêu lãng đặc trưng của cảm hứng phương Đông trong tâm thức châu Âu.
Từ góc nhìn thẩm mỹ, Persischer Marsch không chỉ là một hành khúc “ngoại lai” đơn thuần. Nó còn mang thông điệp về một thế giới đa cực, nơi nghệ thuật vượt qua biên giới ngôn ngữ và địa lý để kiến tạo không gian giao thoa văn hóa. Với Strauss, phương Đông không chỉ là chất liệu trang trí, mà còn là bức gương phản chiếu sự rộng mở của tinh thần nghệ sĩ trước thế giới.
🏺 Trong khuôn khổ chuyên đề tôn vinh Johann Strauss II – tượng đài âm nhạc cổ điển Áo – Hội Hữu nghị Việt Nam – Áo trân trọng giới thiệu Persischer Marsch như một bằng chứng cho tính xuyên văn hóa trong sáng tác của Strauss. Qua bản hành khúc này, ta được mời gọi bước vào một hành trình thẩm mỹ vượt thời gian – nơi phương Đông và phương Tây giao thoa trong sự tôn vinh cái đẹp, cái khác biệt và cái vĩnh cửu của âm nhạc.
Bài viết liên quan
Leitartikel Op. 273 – “Bài Xã Luận”: Dí Dỏm Và Tinh Tế
Trong di sản Johann Strauss II, bên cạnh những bản valse quen thuộc đã trở thành “quốc ca” của Vienna như An der schönen blauen Donau hay Kaiser-Walzer, vẫn có những tác phẩm ẩn chứa vẻ đẹp độc đáo, phản ánh những trải nghiệm du hành và cảm hứng xuyên biên giới. Wo die Citronen blüh’n Op. 364 (Nơi chanh nở hoa, 1874) là một trong số đó – bản valse mang đậm sắc thái Địa Trung Hải, vừa rực rỡ, vừa phảng phất nỗi hoài niệm.
Wo die Citronen Blüh’n Op. 364 – “Nơi Chanh Nở Hoa”, Valse Với Hơi Thở Địa Trung Hải
Trong di sản Johann Strauss II, bên cạnh những bản valse quen thuộc đã trở thành “quốc ca” của Vienna như An der schönen blauen Donau hay Kaiser-Walzer, vẫn có những tác phẩm ẩn chứa vẻ đẹp độc đáo, phản ánh những trải nghiệm du hành và cảm hứng xuyên biên giới. Wo die Citronen blüh’n Op. 364 (Nơi chanh nở hoa, 1874) là một trong số đó – bản valse mang đậm sắc thái Địa Trung Hải, vừa rực rỡ, vừa phảng phất nỗi hoài niệm.
Kuss-Walzer Op. 400 – “Nụ Hôn” Valse Ngọt Ngào
Trong di sản âm nhạc đồ sộ của Johann Strauss II – bậc thầy valse Vienna, tác giả của hơn 500 tác phẩm, có những khúc nhạc đã trở thành biểu tượng toàn cầu như An der schönen blauen Donau hay Kaiser-Walzer. Tuy nhiên, bên cạnh những “đỉnh cao” quen thuộc, Strauss còn để lại nhiều tác phẩm ít được biết đến nhưng giàu giá trị nghệ thuật, trong đó Kuss-Walzer Op. 400 (Nụ hôn valse, 1881) là một viên ngọc lấp lánh.
Lagunen-Walzer – Venice Qua Đôi Mắt Của Strauss
Johann Strauss II (1825–1899), được tôn vinh là “Vua của những điệu valse”, không chỉ viết nên những bản nhạc gắn liền với Vienna mà còn biết cách chuyển tải tinh thần của những miền đất xa xôi qua lăng kính âm nhạc. Trong số đó, Lagunen-Walzer (Valse của những đầm phá), sáng tác năm 1883, là một tác phẩm đặc biệt, bởi nó tái hiện vẻ đẹp thơ mộng và quyến rũ của thành phố Venice – “thành phố trên mặt nước”.
Explosions-Polka – Sự Bất Ngờ Và Hài Hước Trong Âm Nhạc
Trong số những sáng tác phong phú của Johann Strauss II (1825–1899), bản Explosions-Polka, ra đời năm 1847, là một trong những tác phẩm thú vị nhất, cho thấy khía cạnh dí dỏm và sáng tạo bất ngờ của “Vua của những điệu valse”. Khác với những bản valse lộng lẫy thường gắn liền với Strauss, Explosions-Polka là một tác phẩm mang tính “nghệ thuật giải trí” (Unterhaltungsmusik) với mục đích gây cười và tạo bất ngờ cho khán giả.
Freikugeln – Giai Điệu Ẩn Giấu Của Một Johann Strauss Ít Người Biết
Trong di sản phong phú của Johann Strauss II (1825–1899), bản Annen-Polka (Polka Annen), sáng tác năm 1852, nổi bật như một bức tranh âm nhạc rực rỡ của đời sống xã hội Vienna thế kỷ XIX. Tác phẩm được viết nhân dịp lễ hội mùa hè Fest zu Ehren der heiligen Anna (Lễ Thánh Anna), vốn là sự kiện văn hóa – tôn giáo lớn, quy tụ giới thượng lưu, nghệ sĩ và đông đảo công chúng trong không khí náo nhiệt, tràn đầy sức sống.
.png)
.png)
