“Persischer Marsch” – Hành khúc Ba Tư và biểu hiện của chủ nghĩa phương Đông trong âm nhạc Johann Strauss II
Giữa kho tàng âm nhạc đồ sộ của Johann Strauss II – nhà soạn nhạc vĩ đại gắn liền với sự thăng hoa của nghệ thuật khiêu vũ Vienna thế kỷ XIX – Persischer Marsch (Hành khúc Ba Tư, 1864) nổi bật như một minh chứng sinh động cho sức hấp dẫn sâu rộng của chủ nghĩa phương Đông (Orientalism) trong nghệ thuật châu Âu giai đoạn này. Tác phẩm không chỉ thể hiện khía cạnh đa dạng trong sáng tạo của Strauss, mà còn phản chiếu khát vọng thẩm mỹ thời đại: hướng tới những giá trị huyền bí, xa xôi và lãng mạn từ phương Đông.
Trong bối cảnh thế kỷ XIX, khi châu Âu đang chứng kiến làn sóng giao lưu mạnh mẽ với các nền văn hóa Á – Phi, nghệ thuật phương Tây dần nảy nở một tình yêu đặc biệt dành cho “phương Đông tưởng tượng” – một hình ảnh được lý tưởng hóa như cái nôi của vẻ đẹp kỳ lạ, sang trọng và giàu chất thơ. Từ hội họa, văn học đến âm nhạc, chủ nghĩa phương Đông trở thành một nguồn cảm hứng không chỉ thị giác mà còn âm thanh – và Persischer Marsch chính là một nỗ lực nhạc tính để tái hiện thế giới ấy.
Với cấu trúc hành khúc truyền thống phương Tây kết hợp cùng sắc thái hoà âm đậm chất "phương Đông hóa", tác phẩm mở đầu bằng tiết tấu trang nghiêm, vương giả, gợi nhớ không khí cung đình Ba Tư xa xưa. Tuy nhiên, ẩn dưới vẻ ngoài quân nhạc là một dòng chảy tinh tế của sự trang trí âm nhạc, phản ánh sự hòa quyện giữa tính kỷ luật của hành khúc với chất mộng mị, phiêu lãng đặc trưng của cảm hứng phương Đông trong tâm thức châu Âu.
Từ góc nhìn thẩm mỹ, Persischer Marsch không chỉ là một hành khúc “ngoại lai” đơn thuần. Nó còn mang thông điệp về một thế giới đa cực, nơi nghệ thuật vượt qua biên giới ngôn ngữ và địa lý để kiến tạo không gian giao thoa văn hóa. Với Strauss, phương Đông không chỉ là chất liệu trang trí, mà còn là bức gương phản chiếu sự rộng mở của tinh thần nghệ sĩ trước thế giới.
🏺 Trong khuôn khổ chuyên đề tôn vinh Johann Strauss II – tượng đài âm nhạc cổ điển Áo – Hội Hữu nghị Việt Nam – Áo trân trọng giới thiệu Persischer Marsch như một bằng chứng cho tính xuyên văn hóa trong sáng tác của Strauss. Qua bản hành khúc này, ta được mời gọi bước vào một hành trình thẩm mỹ vượt thời gian – nơi phương Đông và phương Tây giao thoa trong sự tôn vinh cái đẹp, cái khác biệt và cái vĩnh cửu của âm nhạc.
Bài viết liên quan
Champagner-Polka – Bữa Tiệc Sôi Động Trong Âm Nhạc
Trong di sản âm nhạc của Johann Strauss II – “Vua của những điệu Waltz” – “Champagner-Polka” (1858) nổi bật như một minh chứng cho khả năng kết hợp khéo léo giữa nghệ thuật và tinh thần lễ hội. Tác phẩm mang tiết tấu polka nhanh, rộn ràng, với những thủ pháp mô phỏng đầy sáng tạo: tiếng bật nút chai, tiếng sủi bọt li ti của champagne, tất cả được tái hiện bằng màu sắc nhạc cụ phong phú. Âm nhạc ở đây không đơn thuần để nghe hay khiêu vũ, mà còn là một “nghi thức thính giác” khơi dậy cảm giác hân hoan, như đang tham dự một buổi dạ yến xa hoa giữa Vienna thế kỷ XIX.
Geschichten Aus Dem Wienerwald – Chuyện Rừng Vienna - Thiên Nhiên, Dân Gian Và Nghệ Thuật Hợp Xướng Trong Một Tuyệt Phẩm Waltz Của Strauss
Giữa kho tàng đồ sộ của Johann Strauss II – nhà soạn nhạc vĩ đại được mệnh danh là “vua valse” – bản “Geschichten aus dem Wienerwald” (Chuyện rừng Vienna, 1868) nổi lên như một tác phẩm giao thoa hoàn hảo giữa chất trữ tình thiên nhiên và tinh thần dân gian Áo. Đây là một trong những sáng tác hiếm hoi của Strauss kết hợp phần độc tấu đàn Zither – nhạc cụ truyền thống đặc trưng của vùng núi rừng Áo, được lồng ghép khéo léo vào cấu trúc valse cổ điển.
“Freuet euch des Lebens” – Hãy Vui Với Cuộc Đời: Khúc Valse Của Niềm Tin Và Ánh Sáng Nhân Văn
Trong di sản huy hoàng của Johann Strauss II – biểu tượng âm nhạc Áo và là “người kể chuyện bằng giai điệu”, bản valse “Freuet euch des Lebens” (Hãy vui với cuộc đời, 1870) vang lên như một bản thánh ca dịu dàng cho tâm hồn. Đây không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật thuần túy, mà còn là lời thì thầm đầy nhân bản gửi tới thế giới: hãy sống, hãy vui, và hãy biết ơn vì chính sự tồn tại mong manh và tươi đẹp này.
“Unter Donner Und Blitz” – Dưới Sấm Chớp, Vũ Điệu Của Năng Lượng Và Hào Quang Sân Khấu
Trong kho tàng di sản âm nhạc của Johann Strauss II – người được tôn vinh là “ông vua của các điệu nhảy”, “Unter Donner und Blitz” (Dưới sấm chớp, 1868) là một trong những bản polka sôi động và ấn tượng bậc nhất. Ngay từ tựa đề, tác phẩm đã gợi mở một bầu không khí kịch tính và mãnh liệt – như thể người nghe đang bước vào giữa một cơn giông dữ dội, nơi từng nốt nhạc vang lên như tiếng sấm nổ và tia chớp lóe sáng giữa bầu trời nghệ thuật.
“Ägyptischer Marsch” – hành khúc Ai Cập và sự hòa quyện giữa Đông phương và Tây phương trong âm nhạc Strauss
Vào cuối thế kỷ XIX – thời kỳ mà chủ nghĩa phương Đông (Orientalismus) lan rộng trong đời sống nghệ thuật châu Âu – nhiều nhà soạn nhạc đã tìm đến cảm hứng từ những miền đất xa xôi, để khám phá các màu sắc văn hóa ngoài biên giới của chính họ. Johann Strauss II – “ông vua valse” của Vienna – cũng không nằm ngoài dòng chảy ấy. Tác phẩm “Ägyptischer Marsch” (Hành khúc Ai Cập, Op. 335) ra đời năm 1869 chính là minh chứng sống động cho xu hướng hội nhập âm nhạc phương Đông trong hình thức châu Âu điển hình.
.png)
.png)
