Khi mùa đông bao phủ nước Áo trong cái lạnh đặc trưng của châu Âu, những quảng trường trung tâm ở Vienna, Salzburg, Graz hay Innsbruck lại trở nên ấm áp lạ thường. Không phải bởi thời tiết, mà bởi hương thơm lan tỏa của Glühwein – rượu vang nóng truyền thống – và những ly trà nóng mùa đông được chuyền tay trong không khí lễ hội. Tại Áo, thưởng thức đồ uống nóng ngoài trời không chỉ để giữ ấm, mà còn là một nét văn hóa gặp gỡ, sẻ chia và kết nối cộng đồng.

Khi những bông tuyết đầu mùa rơi xuống dãy Alps, nước Áo bước vào thời khắc đẹp nhất trong năm: mùa Giáng sinh. Đó không chỉ là mùa lễ hội, mà còn là mùa mà các làng cổ trở mình thành những thế giới cổ tích sống động – nơi ánh đèn vàng, mùi quế ấm và tiếng chuông nhà thờ hòa quyện thành bản nhạc Giáng sinh dịu dàng.

Khi những bông tuyết đầu mùa rơi xuống dãy Alps, nước Áo bước vào thời khắc đẹp nhất trong năm: mùa Giáng sinh. Đó không chỉ là mùa lễ hội, mà còn là mùa mà các làng cổ trở mình thành những thế giới cổ tích sống động – nơi ánh đèn vàng, mùi quế ấm và tiếng chuông nhà thờ hòa quyện thành bản nhạc Giáng sinh dịu dàng.

Khi mùa đông phủ lớp tuyết mỏng lên những mái nhà ở Vienna hay Salzburg, cũng là lúc các gia đình Áo bận rộn trong căn bếp ấm áp để chuẩn bị những món bánh kẹo truyền thống. Với người Áo, Giáng sinh không chỉ là khoảnh khắc sum họp mà còn là hương vị – mùi bơ, vani, quế, hạnh nhân và trái cây khô hòa quyện tạo thành “bản giao hưởng” ẩm thực đánh thức ký ức tuổi thơ. Và giữa những món ăn ấy, vanillekipferl, stollen và lebkuchen là ba biểu tượng không thể thiếu, mỗi món mang theo một câu chuyện, một nếp sống và một chút tinh thần châu Âu cổ kính.

Khi mùa đông buông xuống những thung lũng và thị trấn nhỏ của Áo, âm nhạc lại trở thành ngôn ngữ chung kết nối con người, mang hơi ấm tới từng mái nhà. Từ giai điệu bất hủ Silent Night cho đến truyền thống ca đoàn vang lên trong những nhà thờ cổ kính, âm nhạc Giáng sinh đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của người Áo suốt hơn hai thế kỷ.

Mỗi khi mùa đông chạm ngõ và những con phố Áo bừng sáng trong ánh đèn Giáng sinh rực rỡ, người dân nơi đây lại tìm đến hai hương vị quen thuộc, gói ghém cả sự ấm áp và tinh thần lễ hội: bánh gừng và rượu vang nóng – Glühwein. Không chỉ là món ăn và thức uống truyền thống, chúng đã trở thành biểu tượng văn hoá không thể thiếu trong đời sống tinh thần của người Áo mỗi dịp cuối năm.

Khi tháng 12 đến, nước Áo khoác lên mình vẻ đẹp lung linh của mùa lễ hội, và Christkindlmarkt – những khu chợ Giáng sinh truyền thống – trở thành biểu tượng văn hoá không thể thiếu. Từ quảng trường Rathausplatz tráng lệ của Vienna đến những khu chợ nhỏ mang vẻ mộc mạc ở Salzburg hay Graz, Christkindlmarkt không chỉ là nơi mua sắm mà còn là không gian lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống hàng trăm năm của người Áo.

Hà Nội, tối ngày 27 tháng 10 năm 2025 – Trong không gian sang trọng của Phòng Hòa nhạc lớn – Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam, khán giả yêu nhạc cổ điển đã được đắm mình trong những giai điệu tinh tế và rực rỡ của chương trình hòa nhạc đặc biệt “Musik aus Wien” (Âm nhạc từ Vienna), được tổ chức nhân dịp kỷ niệm 200 năm ngày sinh của nhà soạn nhạc vĩ đại người Áo Johann Strauss II (1825–1899).

Tiếp nối truyền thống tổ chức các chương trình hòa nhạc thường niên do Hội Hữu nghị Việt Nam – Áo phối hợp thực hiện trong những năm qua, năm 2025 chúng tôi trân trọng giới thiệu đêm hòa nhạc đặc biệt “Musik aus Wien” – kỷ niệm 200 năm ngày sinh nhà soạn nhạc Johann Strauss II (1825–1899), người được mệnh danh là “vua của những điệu valse”.

Áo từ lâu được biết đến như một trung tâm văn hoá – nghệ thuật của châu Âu, nơi khởi nguồn của những tên tuổi bất tử trong lịch sử âm nhạc thế giới như Mozart, Schubert, Haydn hay Strauss. Truyền thống nghệ thuật ấy không chỉ định hình bản sắc dân tộc Áo mà còn trở thành biểu tượng của tinh thần nhân văn và sáng tạo – những giá trị mà Áo luôn nỗ lực lan tỏa trong các hoạt động ngoại giao văn hoá toàn cầu.

Trong bức tranh hợp tác toàn diện giữa Việt Nam và Cộng hòa Áo, giáo dục luôn được xem là một trụ cột chiến lược, góp phần xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, tăng cường hiểu biết và gắn kết nhân dân hai nước.

Johann Strauss II (1825–1899), thường được tôn vinh là “Vua của điệu Waltz”, là biểu tượng âm nhạc gắn liền với bản sắc Vienna và nền văn hóa Áo. Những giai điệu của ông – từ “An der schönen blauen Donau” (Trên dòng sông Danube xanh) cho đến “Künstlerleben” (Đời nghệ sĩ) – không chỉ phản ánh tinh thần lãng mạn của thế kỷ XIX mà còn trở thành nhịp điệu chung của nhân loại mỗi dịp giao thừa.

Trong lịch sử âm nhạc châu Âu, Johann Strauss II không chỉ được ca ngợi là “Vua Valse” mà còn là biểu tượng văn hóa đưa Vienna và nước Áo trở thành trung tâm âm nhạc của thế giới. Di sản của ông vượt ra ngoài phạm vi nghệ thuật, trở thành một phần quan trọng của ngành du lịch văn hóa, đóng góp vào hình ảnh, sức hút và thương hiệu quốc gia của Áo trên trường quốc tế.

Johann Strauss II (1825–1899), với danh hiệu “Vua của valse”, không chỉ là hiện tượng âm nhạc đại chúng Vienna mà còn là nhân tố có ảnh hưởng sâu rộng đến tư duy sáng tác của nhiều nhạc sĩ cùng thời và kế cận. Trong bối cảnh thế kỷ XIX, khi ranh giới giữa “âm nhạc hàn lâm” và “âm nhạc giải trí” vẫn còn được phân định rõ rệt, Strauss đã kiến tạo một vị trí trung gian độc đáo: ông nâng tầm âm nhạc vũ hội lên thành nghệ thuật đích thực, đồng thời mở ra một không gian sáng tạo mới cho các nhà soạn nhạc châu Âu.

Trong lịch sử văn hóa Áo, âm nhạc và kiến trúc Vienna đã tạo nên một mối quan hệ cộng hưởng đặc biệt. Johann Strauss II (1825–1899), “Vua valse”, không chỉ định hình diện mạo âm nhạc khiêu vũ thế kỷ XIX mà còn góp phần khắc sâu vai trò của kiến trúc Vienna như những “không gian vang vọng” (Resonanzräume) của nghệ thuật.

Trong kho tàng tác phẩm phong phú của Johann Strauss II, Postillon-Polka Op. 317 (sáng tác năm 1867) là một nhạc phẩm mang dấu ấn đặc biệt, gợi nhớ về hình ảnh những người đưa thư cưỡi ngựa rong ruổi qua các miền quê nước Áo xưa. Tiếng kèn đồng ngắn, rộn rã của polka được Strauss khéo léo khai thác, mô phỏng âm hiệu của chiếc tù và mà người phát thư thổi vang khi tới trạm nghỉ.

Giữa thế kỷ XIX, Vienna rực rỡ với những mùa lễ hội hóa trang (Fasching), nơi âm nhạc và vũ hội hòa quyện trong một không gian của niềm vui và sự giải phóng. Trong bối cảnh ấy, Johann Strauss II đã sáng tác Maskenball-Quadrille Op. 272 (1862), một tác phẩm phản ánh tinh thần tươi vui, phóng khoáng và giàu tính kịch tính của các buổi vũ hội hóa trang.

Trong di sản đồ sộ của Johann Strauss II, bản valse Dorfschwalben aus Österreich (Những con chim én từ làng quê Áo) Op. 164, sáng tác năm 1864, chiếm một vị trí đặc biệt. Khác với những khúc nhạc rực rỡ thường vang lên trong các vũ hội tráng lệ của Vienna, tác phẩm này mang sắc thái trữ tình, giàu hoài niệm, gợi mở hình ảnh những ngôi làng Áo yên bình, nơi chim én bay lượn báo hiệu mùa xuân trở về.

Trong kho tàng tác phẩm đồ sộ của Johann Strauss II, bản Klipp-Klapp-Galopp Op. 466 là một minh chứng tinh tế cho khả năng ông biến những âm thanh đời thường thành ngôn ngữ nghệ thuật. Với Strauss, tiếng vó ngựa gõ đều trên đường không chỉ là nhịp điệu vận động mà còn là nhạc tính tiềm ẩn của cuộc sống đô thị Vienna cuối thế kỷ XIX.

Trong di sản đồ sộ của Johann Strauss II, tác phẩm Im Krapfenwald’l (Trong rừng Krapfen) Op. 336, sáng tác năm 1869, nổi bật như một minh chứng cho sự sáng tạo tinh tế và khiếu hài hước âm nhạc đặc trưng của “Vua valse”. Đây không chỉ đơn thuần là một bản polka mà còn là một thử nghiệm độc đáo, nơi tiếng chim líu lo của núi rừng được đưa vào hòa âm, gợi mở không gian thiên nhiên sống động ngay giữa nhịp điệu tươi vui.