Trong lịch sử âm nhạc châu Âu, Johann Strauss II (1825–1899) được tôn vinh là “Vua của những điệu valse” – người đã nâng tầm thể loại này từ những giai điệu dân gian mang tính giải trí lên thành một hình thức nghệ thuật tinh tế, giàu giá trị thẩm mỹ. Tác phẩm Morgenblätter (Những tờ báo buổi sáng), sáng tác năm 1864, là một trong những minh chứng tiêu biểu cho khả năng kết hợp hài hòa giữa kỹ thuật sáng tác bậc thầy và cảm hứng từ đời sống xã hội đương thời.

“Morgenblätter” ra đời trong bối cảnh giao lưu và cạnh tranh nghệ thuật sôi động tại Vienna, đặc biệt giữa Johann Strauss II và Josef Hellmesberger – tác giả của tác phẩm Abendblätter (Những tờ báo buổi tối). Nếu Abendblätter gợi nên sắc thái tĩnh lặng và chiều sâu suy tư, thì Morgenblätter lại mở ra một không gian âm nhạc tràn đầy ánh sáng, lạc quan và nhịp điệu của một ngày mới – hình ảnh ẩn dụ cho khí thế phát triển, niềm tin và khát vọng đổi mới của Vienna trong nửa sau thế kỷ XIX.

Về phương diện âm nhạc, Morgenblätter là một valse lớn (grand waltz) với bố cục gồm phần mở đầu (introduction) trang nghiêm, chuyển tiếp sang các điệu valse chính (waltz themes) mang tính ca hát và trữ tình, xen kẽ những đoạn cao trào giàu năng lượng. Các chủ đề giai điệu được phát triển bằng kỹ thuật biến tấu tinh tế, phối khí giàu màu sắc, đặc trưng của dàn nhạc khiêu vũ Vienna. Sự kết hợp giữa nhịp ba đặc trưng, hòa âm tươi sáng và tiết tấu uyển chuyển khiến Morgenblätter vừa mang tính giải trí, vừa đạt tới chiều sâu nghệ thuật, xứng đáng là một tác phẩm tiêu biểu trong di sản Strauss.

✨ Trong khuôn khổ loạt chuyên đề về di sản Johann Strauss II, Hội Hữu nghị Việt Nam – Áo giới thiệu tới độc giả Việt Nam những tác phẩm kinh điển cùng các bối cảnh lịch sử, văn hóa gắn liền với chúng. Mục tiêu của loạt bài này là tăng cường hiểu biết và giao lưu văn hóa giữa hai quốc gia, đồng thời khẳng định giá trị phổ quát của âm nhạc cổ điển Áo như một phần di sản chung của nhân loại.

Dù đã hơn một thế kỷ trôi qua, Morgenblätter vẫn giữ nguyên sức sống nghệ thuật của mình. Tác phẩm không chỉ phản ánh tinh thần thời đại Vienna thế kỷ XIX, mà còn truyền tải thông điệp vượt thời gian về sự hứng khởi, niềm tin và hướng nhìn về tương lai – những giá trị vẫn có ý nghĩa đối với con người hôm nay.