15-04
2025

Âm nhạc Áo: Từ cội nguồn cổ điển đến di sản toàn cầu

1. Vai trò lịch sử và vị trí trung tâm của Vienna
Vienna – thủ đô của Đế chế Habsburg trong nhiều thế kỷ – là một trong những trung tâm âm nhạc có ảnh hưởng nhất thế giới từ cuối thế kỷ 18 đến đầu thế kỷ 20. Trong thời kỳ Vienna cổ điển (Viennese Classical Period), ba nhà soạn nhạc tiêu biểu là Joseph Haydn, Wolfgang Amadeus Mozart, và Ludwig van Beethoven đã phát triển và hoàn thiện các hình thức âm nhạc chủ đạo như symphony, sonata, string quartet và concerto.

Vienna, Áo

Haydn, với hơn 100 bản giao hưởng, được xem là “cha đẻ của giao hưởng và tứ tấu đàn dây”. Mozart, thiên tài âm nhạc người Salzburg, đã để lại hơn 600 tác phẩm trải rộng trên mọi thể loại, từ opera, concerto đến nhạc thính phòng. Beethoven, tuy sinh ra tại Bonn (Đức), nhưng phát triển sự nghiệp tại Vienna, đã đẩy nhạc cổ điển tới ranh giới của chủ nghĩa lãng mạn.

2. Từ chủ nghĩa lãng mạn đến hiện đại
Giai đoạn thế kỷ 19 chứng kiến sự chuyển mình từ nhạc cổ điển sang chủ nghĩa lãng mạn với sự xuất hiện của các nhà soạn nhạc như Franz Schubert – người đã tái định nghĩa thể loại Lied (ca khúc nghệ thuật) với hơn 600 tác phẩm giàu cảm xúc và nội tâm. Âm nhạc của Schubert là cầu nối giữa âm nhạc cổ điển cân đối và âm nhạc lãng mạn trữ tình.

Cùng thời gian đó, Johann Strauss I và II đã phát triển dòng nhạc valse thành hình thức giải trí tinh tế và phổ biến trong giới quý tộc và thị dân Vienna. Bản "An der schönen blauen Donau" (Trên dòng sông Danube xanh) của Johann Strauss II đến nay vẫn là biểu tượng âm nhạc của nước Áo và được trình diễn thường niên tại Hòa nhạc Năm mới của Dàn nhạc Giao hưởng Vienna (Vienna Philharmonic).

3. Hệ thống bảo tồn và phát triển âm nhạc
Áo duy trì một hệ thống giáo dục âm nhạc chất lượng cao với các cơ sở đào tạo danh tiếng như Universität für Musik und darstellende Kunst Wien (Đại học Âm nhạc và Nghệ thuật Biểu diễn Vienna), nơi đào tạo các nhạc sĩ chuyên nghiệp theo tiêu chuẩn châu Âu. Nhiều nghệ sĩ quốc tế đã học tập và phát triển sự nghiệp từ các học viện này.

Đại học Âm nhạc và Nghệ thuật Biểu diễn Vienna

Các nhà hát opera và khán phòng như Wiener Staatsoper (Nhà hát Opera Quốc gia Vienna), Musikverein (nơi đặt trụ sở của Dàn nhạc Giao hưởng Vienna) đóng vai trò trung tâm trong việc bảo tồn và quảng bá di sản âm nhạc cổ điển. Đáng chú ý, Musikverein với phòng hòa nhạc “Goldener Saal” được xem là một trong những không gian biểu diễn âm thanh hoàn hảo nhất thế giới.

4. Đời sống âm nhạc đương đại và dân gian
Bên cạnh di sản cổ điển, âm nhạc Áo hiện đại cũng phát triển theo nhiều hướng. Thành phố Linz và Graz là trung tâm của âm nhạc điện tử và thể nghiệm, nơi diễn ra các liên hoan nghệ thuật đương đại như Ars Electronica hay Steirischer Herbst.

Âm nhạc dân gian (Volksmusik) của Áo – đặc biệt tại vùng Tyrol, Styria và Carinthia – vẫn được duy trì như một phần không thể thiếu của đời sống cộng đồng. Các điệu nhảy dân gian như Ländler, Schuhplattler cùng nhạc cụ truyền thống như zither, hackbrett vẫn được trình diễn trong các lễ hội văn hóa và sinh hoạt địa phương.

5. Tác động toàn cầu và tính biểu tượng
Âm nhạc Áo, đặc biệt là dòng nhạc cổ điển Vienna, không chỉ định hình thẩm mỹ nghệ thuật châu Âu mà còn tạo ra những chuẩn mực toàn cầu trong việc giảng dạy, biểu diễn và thưởng thức âm nhạc hàn lâm. Hệ thống ký hiệu, mô hình phát triển hình thức và lý luận âm nhạc (như hình thức sonata, nguyên tắc phát triển chủ đề) đều xuất phát từ chính các nhà soạn nhạc Áo hoặc ảnh hưởng trực tiếp từ họ.

Nhà hát Opera Quốc gia Vienna với sức chứa lên tới 2200 người

Di sản âm nhạc của Áo là một trong những kho báu văn hóa quý giá nhất của nhân loại. Với sự hội tụ giữa truyền thống và đổi mới, giữa học thuật và dân gian, âm nhạc Áo không chỉ là đối tượng nghiên cứu lịch sử, mà còn là nguồn cảm hứng nghệ thuật bền vững cho các thế hệ sau. Từ Vienna cổ điển đến nhạc viện hiện đại, từ valse đến giao hưởng, âm nhạc Áo vẫn tiếp tục vang vọng như một bản trường ca vượt thời gian.

Bài viết liên quan

18/09/2025
Strauss Và Kiến Trúc Vienna: Nhạc Và Không Gian – Từ Cung Điện Hofburg Đến Các Phòng Hòa Nhạc

Trong lịch sử văn hóa Áo, âm nhạc và kiến trúc Vienna đã tạo nên một mối quan hệ cộng hưởng đặc biệt. Johann Strauss II (1825–1899), “Vua valse”, không chỉ định hình diện mạo âm nhạc khiêu vũ thế kỷ XIX mà còn góp phần khắc sâu vai trò của kiến trúc Vienna như những “không gian vang vọng” (Resonanzräume) của nghệ thuật.

16/09/2025
Postillon-Polka Op. 317 – Gợi Hình Ảnh Người Đưa Thư Thời Xưa 📯🐎✉️

Trong kho tàng tác phẩm phong phú của Johann Strauss II, Postillon-Polka Op. 317 (sáng tác năm 1867) là một nhạc phẩm mang dấu ấn đặc biệt, gợi nhớ về hình ảnh những người đưa thư cưỡi ngựa rong ruổi qua các miền quê nước Áo xưa. Tiếng kèn đồng ngắn, rộn rã của polka được Strauss khéo léo khai thác, mô phỏng âm hiệu của chiếc tù và mà người phát thư thổi vang khi tới trạm nghỉ.

12/09/2025
Maskenball-Quadrille Op. 272 – Không Khí Vũ Hội Hóa Trang

Giữa thế kỷ XIX, Vienna rực rỡ với những mùa lễ hội hóa trang (Fasching), nơi âm nhạc và vũ hội hòa quyện trong một không gian của niềm vui và sự giải phóng. Trong bối cảnh ấy, Johann Strauss II đã sáng tác Maskenball-Quadrille Op. 272 (1862), một tác phẩm phản ánh tinh thần tươi vui, phóng khoáng và giàu tính kịch tính của các buổi vũ hội hóa trang.

10/09/2025
Dorfschwalben Aus Österreich Op. 164 – “Những Con Chim Én Từ Làng Quê Áo”

Trong di sản đồ sộ của Johann Strauss II, bản valse Dorfschwalben aus Österreich (Những con chim én từ làng quê Áo) Op. 164, sáng tác năm 1864, chiếm một vị trí đặc biệt. Khác với những khúc nhạc rực rỡ thường vang lên trong các vũ hội tráng lệ của Vienna, tác phẩm này mang sắc thái trữ tình, giàu hoài niệm, gợi mở hình ảnh những ngôi làng Áo yên bình, nơi chim én bay lượn báo hiệu mùa xuân trở về.

08/09/2025
Klipp-Klapp-Galopp Op. 466 – Hình Ảnh Ngựa Phi Qua Nhịp Gõ

Trong kho tàng tác phẩm đồ sộ của Johann Strauss II, bản Klipp-Klapp-Galopp Op. 466 là một minh chứng tinh tế cho khả năng ông biến những âm thanh đời thường thành ngôn ngữ nghệ thuật. Với Strauss, tiếng vó ngựa gõ đều trên đường không chỉ là nhịp điệu vận động mà còn là nhạc tính tiềm ẩn của cuộc sống đô thị Vienna cuối thế kỷ XIX.

04/09/2025
Im Krapfenwald’l Op. 336 – Polka Vui Nhộn Mô Phỏng Tiếng Chim Rừng

Trong di sản đồ sộ của Johann Strauss II, tác phẩm Im Krapfenwald’l (Trong rừng Krapfen) Op. 336, sáng tác năm 1869, nổi bật như một minh chứng cho sự sáng tạo tinh tế và khiếu hài hước âm nhạc đặc trưng của “Vua valse”. Đây không chỉ đơn thuần là một bản polka mà còn là một thử nghiệm độc đáo, nơi tiếng chim líu lo của núi rừng được đưa vào hòa âm, gợi mở không gian thiên nhiên sống động ngay giữa nhịp điệu tươi vui.