15-04
2025

Âm nhạc Áo: Từ cội nguồn cổ điển đến di sản toàn cầu

1. Vai trò lịch sử và vị trí trung tâm của Vienna
Vienna – thủ đô của Đế chế Habsburg trong nhiều thế kỷ – là một trong những trung tâm âm nhạc có ảnh hưởng nhất thế giới từ cuối thế kỷ 18 đến đầu thế kỷ 20. Trong thời kỳ Vienna cổ điển (Viennese Classical Period), ba nhà soạn nhạc tiêu biểu là Joseph Haydn, Wolfgang Amadeus Mozart, và Ludwig van Beethoven đã phát triển và hoàn thiện các hình thức âm nhạc chủ đạo như symphony, sonata, string quartet và concerto.

Vienna, Áo

Haydn, với hơn 100 bản giao hưởng, được xem là “cha đẻ của giao hưởng và tứ tấu đàn dây”. Mozart, thiên tài âm nhạc người Salzburg, đã để lại hơn 600 tác phẩm trải rộng trên mọi thể loại, từ opera, concerto đến nhạc thính phòng. Beethoven, tuy sinh ra tại Bonn (Đức), nhưng phát triển sự nghiệp tại Vienna, đã đẩy nhạc cổ điển tới ranh giới của chủ nghĩa lãng mạn.

2. Từ chủ nghĩa lãng mạn đến hiện đại
Giai đoạn thế kỷ 19 chứng kiến sự chuyển mình từ nhạc cổ điển sang chủ nghĩa lãng mạn với sự xuất hiện của các nhà soạn nhạc như Franz Schubert – người đã tái định nghĩa thể loại Lied (ca khúc nghệ thuật) với hơn 600 tác phẩm giàu cảm xúc và nội tâm. Âm nhạc của Schubert là cầu nối giữa âm nhạc cổ điển cân đối và âm nhạc lãng mạn trữ tình.

Cùng thời gian đó, Johann Strauss I và II đã phát triển dòng nhạc valse thành hình thức giải trí tinh tế và phổ biến trong giới quý tộc và thị dân Vienna. Bản "An der schönen blauen Donau" (Trên dòng sông Danube xanh) của Johann Strauss II đến nay vẫn là biểu tượng âm nhạc của nước Áo và được trình diễn thường niên tại Hòa nhạc Năm mới của Dàn nhạc Giao hưởng Vienna (Vienna Philharmonic).

3. Hệ thống bảo tồn và phát triển âm nhạc
Áo duy trì một hệ thống giáo dục âm nhạc chất lượng cao với các cơ sở đào tạo danh tiếng như Universität für Musik und darstellende Kunst Wien (Đại học Âm nhạc và Nghệ thuật Biểu diễn Vienna), nơi đào tạo các nhạc sĩ chuyên nghiệp theo tiêu chuẩn châu Âu. Nhiều nghệ sĩ quốc tế đã học tập và phát triển sự nghiệp từ các học viện này.

Đại học Âm nhạc và Nghệ thuật Biểu diễn Vienna

Các nhà hát opera và khán phòng như Wiener Staatsoper (Nhà hát Opera Quốc gia Vienna), Musikverein (nơi đặt trụ sở của Dàn nhạc Giao hưởng Vienna) đóng vai trò trung tâm trong việc bảo tồn và quảng bá di sản âm nhạc cổ điển. Đáng chú ý, Musikverein với phòng hòa nhạc “Goldener Saal” được xem là một trong những không gian biểu diễn âm thanh hoàn hảo nhất thế giới.

4. Đời sống âm nhạc đương đại và dân gian
Bên cạnh di sản cổ điển, âm nhạc Áo hiện đại cũng phát triển theo nhiều hướng. Thành phố Linz và Graz là trung tâm của âm nhạc điện tử và thể nghiệm, nơi diễn ra các liên hoan nghệ thuật đương đại như Ars Electronica hay Steirischer Herbst.

Âm nhạc dân gian (Volksmusik) của Áo – đặc biệt tại vùng Tyrol, Styria và Carinthia – vẫn được duy trì như một phần không thể thiếu của đời sống cộng đồng. Các điệu nhảy dân gian như Ländler, Schuhplattler cùng nhạc cụ truyền thống như zither, hackbrett vẫn được trình diễn trong các lễ hội văn hóa và sinh hoạt địa phương.

5. Tác động toàn cầu và tính biểu tượng
Âm nhạc Áo, đặc biệt là dòng nhạc cổ điển Vienna, không chỉ định hình thẩm mỹ nghệ thuật châu Âu mà còn tạo ra những chuẩn mực toàn cầu trong việc giảng dạy, biểu diễn và thưởng thức âm nhạc hàn lâm. Hệ thống ký hiệu, mô hình phát triển hình thức và lý luận âm nhạc (như hình thức sonata, nguyên tắc phát triển chủ đề) đều xuất phát từ chính các nhà soạn nhạc Áo hoặc ảnh hưởng trực tiếp từ họ.

Nhà hát Opera Quốc gia Vienna với sức chứa lên tới 2200 người

Di sản âm nhạc của Áo là một trong những kho báu văn hóa quý giá nhất của nhân loại. Với sự hội tụ giữa truyền thống và đổi mới, giữa học thuật và dân gian, âm nhạc Áo không chỉ là đối tượng nghiên cứu lịch sử, mà còn là nguồn cảm hứng nghệ thuật bền vững cho các thế hệ sau. Từ Vienna cổ điển đến nhạc viện hiện đại, từ valse đến giao hưởng, âm nhạc Áo vẫn tiếp tục vang vọng như một bản trường ca vượt thời gian.

Bài viết liên quan

28/10/2025
“Musik Aus Wien” – Kỷ Niệm 200 Năm Ngày Sinh Johann Strauss II Và Bản Giao Hưởng Hữu Nghị Việt – Áo

Hà Nội, tối ngày 27 tháng 10 năm 2025 – Trong không gian sang trọng của Phòng Hòa nhạc lớn – Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam, khán giả yêu nhạc cổ điển đã được đắm mình trong những giai điệu tinh tế và rực rỡ của chương trình hòa nhạc đặc biệt “Musik aus Wien” (Âm nhạc từ Vienna), được tổ chức nhân dịp kỷ niệm 200 năm ngày sinh của nhà soạn nhạc vĩ đại người Áo Johann Strauss II (1825–1899).

22/10/2025
Musik Aus Wien - Âm Nhạc từ Vienna

Tiếp nối truyền thống tổ chức các chương trình hòa nhạc thường niên do Hội Hữu nghị Việt Nam – Áo phối hợp thực hiện trong những năm qua, năm 2025 chúng tôi trân trọng giới thiệu đêm hòa nhạc đặc biệt “Musik aus Wien” – kỷ niệm 200 năm ngày sinh nhà soạn nhạc Johann Strauss II (1825–1899), người được mệnh danh là “vua của những điệu valse”.

22/10/2025
Âm nhạc và nghệ thuật Áo – Cây cầu giao lưu văn hoá với Việt Nam

Áo từ lâu được biết đến như một trung tâm văn hoá – nghệ thuật của châu Âu, nơi khởi nguồn của những tên tuổi bất tử trong lịch sử âm nhạc thế giới như Mozart, Schubert, Haydn hay Strauss. Truyền thống nghệ thuật ấy không chỉ định hình bản sắc dân tộc Áo mà còn trở thành biểu tượng của tinh thần nhân văn và sáng tạo – những giá trị mà Áo luôn nỗ lực lan tỏa trong các hoạt động ngoại giao văn hoá toàn cầu.

14/10/2025
Hợp Tác Giáo Dục Việt Nam - Áo

Trong bức tranh hợp tác toàn diện giữa Việt Nam và Cộng hòa Áo, giáo dục luôn được xem là một trụ cột chiến lược, góp phần xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, tăng cường hiểu biết và gắn kết nhân dân hai nước.

29/09/2025
Johann Strauss II Và Truyền Thống Hòa Nhạc Năm Mới Tại Musikverein

Johann Strauss II (1825–1899), thường được tôn vinh là “Vua của điệu Waltz”, là biểu tượng âm nhạc gắn liền với bản sắc Vienna và nền văn hóa Áo. Những giai điệu của ông – từ “An der schönen blauen Donau” (Trên dòng sông Danube xanh) cho đến “Künstlerleben” (Đời nghệ sĩ) – không chỉ phản ánh tinh thần lãng mạn của thế kỷ XIX mà còn trở thành nhịp điệu chung của nhân loại mỗi dịp giao thừa.

25/09/2025
Di Sản Johann Strauss II – Sức Mạnh Mềm Trong Quảng Bá Văn Hóa Và Du Lịch Áo

Trong lịch sử âm nhạc châu Âu, Johann Strauss II không chỉ được ca ngợi là “Vua Valse” mà còn là biểu tượng văn hóa đưa Vienna và nước Áo trở thành trung tâm âm nhạc của thế giới. Di sản của ông vượt ra ngoài phạm vi nghệ thuật, trở thành một phần quan trọng của ngành du lịch văn hóa, đóng góp vào hình ảnh, sức hút và thương hiệu quốc gia của Áo trên trường quốc tế.